Spruyt valt even uit zijn rol door Martijn de KONING in PZC 13 april 2006

MIDDELBURG - Tot vlak voor het einde ging het goed. Bart Jan Spruyt had beloofd niet te laten blijken dat hij meeschrijft aan het programma van de nieuwe partij van Geert Wilders. Hij zou als historicus een praatje houden over het neoconservatisme, niet als politicus. Spruyt slaagde in zijn rol, tót hij tegengas kreeg van een aantal ’linkse’ studenten.

„Door al die vreselijke linkse mensen als u hebben we straks niets meer om trots op te zijn.“ Spruyt kon het toch niet laten. Een aantal studenten en docenten van de Roosevelt Academy, die een deel van het publiek vormden, had hem er zojuist op aangesproken dat neoconservatieven het verleden van de westerse samenleving te veel verheerlijken.

„Er zijn genoeg dingen om ons voor te schamen“, riep een jongeman de spreker toe. „Denk maar aan ons koloniale verleden en de jodenvervolgingen. Allemaal gebeurd in onze fantastische westerse wereld.“

Het schoot Spruyt in het verkeerde keelgat. „Dat soort linkse praatjes is hopeloos ouderwets“, beet hij de student vanachter zijn microfoon toe.

En hij had nog zo beloofd het niet te doen. Vorige maand zorgde commissaris van de koningin Wim van Gelder voor wat beroering door aan te geven geen gastheer van Spruyt te willen zijn tijdens diens bezoek aan Middelburg. De historicus was uitgenodigd door het Roosevelt Studie Centrum, dat elke zes maanden een lezing over de betrekkingen tussen Europa en Amerika organiseert.

Ongepast

Van Gelder was verzocht de spreker te ontvangen. Omdat Spruyt als naaste adviseur van Geert Wilders meeschrijft aan het verkiezingsprogramma van diens nieuwe Partij voor de Vrijheid, vond Van Gelder dat ongepast. „Ik kan geen gastheer zijn van een partijpolitieke bijeenkomst“, gaf de commissaris aan.

Spruyt was ontstemd en gaf aan dat hij geen politieke, maar inhoudelijke beschrijving van het neoconservatisme zou geven. Ondanks het feit dat hij fanatiek aanhanger is van die culturele en politieke stroming. Daar hield hij zich aan, tot de studenten van zich lieten horen.

Hoewel het er dus even heftig aan toe ging in de volle filmzaal van het provinciehuis, was de korte discussie het enige moment waarop historicus Spruyt uit zijn rol viel. De rest van de tijd gaf hij een geschiedeniscollege over het ontstaan van het neoconservatisme in de Verenigde Staten en legde hij uit hoe die nu, tachtig jaar later, volledig geworteld is in de Amerikaanse samenleving.

Persoonlijker werd hij toen hij vertelde te hopen dat de stroming ook in Nederland voet aan de grond krijgt. Spruyt gaf aan in de huidige samenleving gelijkenissen te zien met de ontevreden Duitse maatschappij vlak voor de Tweede Wereldoorlog. „Hoe dat afliep, weten we allemaal. Een alternatief voor extreemrechts is het neoconservatisme, dat ik aanhang. Wij willen de huidige samenleving niet vernietigen, in tegenstelling tot de fascisten destijds. Wel willen we bepaalde elementen in de maatschappij inpassen. Zoals trots zijn op onze beschaving en geschiedenis.“ Maar daar kon een deel van het publiek zich niet in vinden.